Laten we ons eens voorstellen dat het vooruitzicht op EU-lidmaatschap voor Oekraïne even realistisch is als de tragedie die zich nu voltrekt Sinds 24 februari 2022 wordt Ukraine getroffen door de bombardementen en het afschuwelijke geweld van het Russische leger. Desondanks blijft het Oekraïense volk vastberaden en haar moed in deze zware beproeving kan alleen maar bewondering afdwingen.
Afgezien van de absolute urgentie om een einde te maken aan deze gruwelijke oorlog begonnen door Rusland, met name door militaire steun te verlenen aan Oekraïne in het kader van zijn zelfverdediging, is het noch te vroeg, noch te dwaas om na te denken over de toekomst van Europa en oplossingen te vinden voor de actuele uitdagingen. De Russische agressie dwingt ons nu te reageren, op Europees niveau, en hoop te geven aan de meer dan 40 miljoen Oekraïners die geconfronteerd worden met afschuwelijk geweld en totale vernietiging, maar ook aan de miljoenen vluchtelingen die het land hebben verlaten. Dit is ook in het belang van de geloofwaardigheid van de Europese Unie (EU) en de handhaving van het Europese model.
De Europese Commissie-voorzitter is op 8 en 9 april naar Kyiv gereisd om deze boodschap over te brengen: de plaats van Oekraïne is in de Europese Unie.
Het is nu aan de staatshoofden en regeringsleiders om dit vooruitzicht te bekrachtigen en er geen genoegen mee te nemen, zoals zij tijdens de toppen van maart hebben gedaan, Oekraïne te vragen “de hervormingen voort te zetten” en de Commissie te vragen “een advies op te stellen” over dit onderwerp. Het is de plicht van de Europese beleidsmakers om dit historische moment aan te grijpen. Laten we niet vergeten dat het tijdens de Tweede Wereldoorlog was, in een Europa dat verscheurd werd door vernietigende totalitaire regimes, dat de grondleggers de beginselen smeedden van het vredesbouwwerk dat nu de EU is. Wij doen met name een beroep op Alexander De Croo om spoedig een duidelijke verklaring af te leggen over de vraag of Oekraïne de status van kandidaat-lidstaat moet krijgen, afgezien van een versnelde economische integratie.
Laten we niet vergeten dat geen enkel volk van onze Europese familie ooit zo’n hoge prijs heeft moeten betalen voor zijn keuze om toenadering te zoeken tot Europa. Het huidige drama is geworteld in de inspanningen van de Oekraïners om hun Europese democratische weg te vervolgen en in de systematische reacties van de Russische autoriteiten om hen daarvan te weerhouden, zoals zij dat sinds de Revolutie van de Waardigheid (Maidan, 2014) hebben gedaan. Laten we ook niet vergeten dat in een tijd waarin sommige lidstaten zich terugtrekken in een nationalistische koers die hen verwijdert van de Europese waarden, de Europese aspiratie van de Oekraïners ongeëvenaard is.
Laten we hun vastberadenheid honoreren en onze eigen vastberadenheid tonen! Als de politieke boodschap duidelijk is, zal het administratieve proces volgen. De strijd van de Oekraïners is onze strijd, het is een strijd voor het Europa van morgen. Een Europa vrij van autocraten en onliberale regimes, met de verplichting een antwoord te bieden op de uitdagingen die hun electorale succes voeden.
De bevolking van de EU-landen heeft deze nieuwe dynamiek al omarmd, zo blijkt uit de golf van solidariteit bij de opvang van de Oekraïense vluchtelingen. Dit blijkt ook uit de opiniepeilingen in verschillende Europese landen die een zeer sterke toename van steun voor de toetreding van Oekraïne laten zien. Wij roepen de EU tevens op Oekraïne nu al maatregelen voor te stellen die het land in staat zullen stellen zich op alle gebieden (politiek, economie, universitair leven, cultuur, transport enz.) te integreren. Laten we kijken naar de optie om Kyiv de nieuwe Culturele Hoofstad van Europa te maken na de oorlog.
Deze nieuwe fase in de opbouw en integratie van Europa zal nog andere gunstige gevolgen hebben: voor de landen van de Westelijke Balkan zal de politiek weer centraal komen te staan in hun toetredingsproces. Er zal worden afgezien van valse voorwendselen (zoals bijvoorbeeld de samenwerkingsverbanden die Servië met Rusland heeft gesloten terwijl het onderhandelt over zijn toetreding). Wij moeten ook duidelijk en compromisloos zijn tegenover de huidige lidstaten die de grondbeginselen van onze Unie schenden. Ten slotte is het ook niet te vroeg om vast na te denken over de toekomstige betrekkingen met een Rusland dat zichzelf vroeg of laat opnieuw zal moeten uitvinden. Europa zal niet langer kunnen dulden overgeleverd te zijn aan een steeds toenemend Russisch imperialistisch militarisme.
Op 9 mei zal het Kremlin zijn traditionele ‘Dag van de Overwinning’ organiseren op het Rode Plein. Aan deze kant van het continent zal het de Dag van Europa gevierd worden en zal de Conferentie over de toekomst van Europa worden afgerond.
Er is geen beter moment de toekomst van de Europese Unie te schetsen. Een Unie waarin Oekraïne meer dan ooit zijn plaats verdient!
Ondertekend:
- Mathilde Arjakovsky
- Nicolas Auzanneau, vertaler
- Marta Barandiy
- Gabriel Blanc
- Christophe D’Aloisio, onderwijzer en mensenrechtenverdediger
- Bernard De Backer, socioloog en auteur
- Ulrich Huygevelde, coordinateur van Geopolis vzw en Euradio Brussel
- Caroline Giraud
- Sébastien Gobert
- Caroline Giraud
- Jocelyn Guitton
- Myriam Goinard
- Natache Kazatchkine, jurist
- Rūta Liepiņa, vertaalster
- Coline Maestracci, onderzoeker aan de ULB
- Pauline Maufrais
- Aude Merlin, docent politieke wetenschappen aan de ULB
- Alain Mihály, vertaler
- Lise Meunier
- Lydia Obolensky, docent
- Tatiana Romon
- Estelle Siben
